اسرار کاوش

تپه مارلیک یک محوطه باستانی در کرانه خاوری سفیدرود و در دره «گوهر رود» از توابع رودبار در استان گیلان است تپه مارلیک بقایای به جای مانده از تمدن باستانی متعلق به دست کم ۳۰۰۰ سال پیش است پژوهشگران گمان میبرند که این تپه آرامگاه خصوصی فرمانروایان و شاهزادگان مردمان این تمدن بوده‌است.

تپه مارلیک چه نوع تپه ای است و در کدام منطقه قرار دارد؟

• گروهی از پژوهشگران نام مارلیک را برگرفته از واژگان گیلکی «مار» و «لیک» (سوراخ) میدانند و دلیل این نام گذاری را انبوه مارهایی که در گذشته در آن زندگی میکردند میدانند گروهی دیگر مارلیک را برگرفته از نام قوم آمارد میشمارند آنها مارلیک را ساخته شده از ۲ واژه «مارد» (اشاره به آماردها) و «لیک» (قوم) میدانند اگر این نظریه درست باشد این تمدن به مردم آمارد تعلق دارد.
• تپه مارلیک تا سالهای دهه ۱۳۴۰ تمدنی ناشناخته بود در طول سالهای ۱۳۲۰–۱۳۳۰ دامنه‌ های البرز جولانگاه قاچاقچیانی بود که اشیا به دست آمده از دره گوهر رود را در بازارهای عتیقه به فروش میرساندند در سال ۱۳۴۰ بود که دره گوهر رود توسط یک تیم باستان شناس ایرانی به سر پرستی دکتر عزت‌ الله نگهبان کاوش شد در این دشت تپه‌ های باستانی زیادی وجود دارند که ۵ تپه مارلیک، زینب بیجار، دور بیجار، پیلاقلعه و جازم کول از همه مهمتر هستند.

باورهای پژوهشگران در مورد تپه باستانی مار لیک :

پژوهشگران بر این باورند که آثار باستانی این منطقه متعلق به فرمانروایانی است که در اواخر هزاره دوم و آغاز هزاره اول پیش از میلاد بر این ناحیه حکومت میکردند مردمان این تمدن مردگان خود را بنا بر آیین خود و همراه با اشیا ارزشمند به خاک میسپردند در این تپه ۲۵ آرامگاه وجود دارد و در برخی از آنها بازمانده استخوان به دست آمده‌ است در همه آرامگاه‌ ها اشیایی مانند ظروف سفالین، دکمه‌ های تزئینی، انواع سرگرز، پیکان، جام‌ های چینی، طلا، نقره و مفرغ، خنجر، شمشیر، مجسمه‌ های برنزی و سفالی، سرنیزه و کلاه‌ خود و … پیدا شده‌است پارچه‌ های به دست آمده نیز خبر از وجود بافندگی در هزاران سال پیش در ایران میدهند همچنین در کاوشگری‌ ها آثار ساختمان چهار دیواری پدیدار شد که در حدود ۳۰ متر مساحت داشت و به نظر می‌ آمد آرامگاه یا معبد باشد گفته میشود که جام‌ های شیشه‌ ای در این محوطه از اولین نمونه‌ های صنعت شیشه سازی بشر است.

آثار به دست آمده از این تپه چه چیزهایی است؟

برای مردم این فرهنگ خورشید تا حد پرستش مهم بوده‌ است نقش خورشید به صورت ترنج‌ های هندسی در کف بسیاری از جام‌ ها و ظروف است خورشید در مرکز همه چیز است و همه جاندران از روشنایی او زندگی میگیرند همچنین به خاک سپردن مردگان با چنین اشیایی نشانگر اعتقاد آنها به زندگی پس از مرگ میباشد.
این نکته قابل ذکر است که آثار به دست آمده از این تپه به خصوص ظروف مفرغی شباهت‌ های زیادی به آثار به دست آمده از سیلک کاشان دارد پاره‌ ای از باستان شناسان بر این باور هستند که اقوام سیلک در حقیقت همان مارلیکها بودند که بر آثر حمله آشوری ها به منطقه سیلک کاشان مهاجرت کردند و سپس با پیوستن به مادها در ایجاد امپراطوری مقتدر ماد در آغاز هزاره اول پیش از میلاد نقش به سزا داشتند.

محدوده تمدن مارلیک دیلمان در محوطه باستانی کوهپایه ای و کوهستانی استان های گیلان ، مازندران ، قزوین و شمال تهران و شرق آذربایجان است که در این ناحیه آثاری مربوط به بیش از هفت هزار سال قبل پیدا شده است مردمان تمدن مارلیک پادشاهی نیرومندی در این ناحیه داشتند که دامنه نفوذ آن شامل گیلان و مازندران و شرق آذربایجان میگردید و مرکز آن تپه مارلیک در گیلان بود و اقوام آن هم اقوام بومی این ناحیه بودند.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

تنگ تاریخی چوگان در 23 کیلومتری شهر کازرون و روبروی شهر باستانی بیشاپور واقع شده و رودخانه شاپور در جهت شمال شرقی به جنوب غربی در میان آن روان است

این تنگ طبیعی و تاریخی در کنار ویرانه‌های شهر تاریخی بیشاپور قرار دارد و دارای 3 روستا است که عبارتند از: روستای تنگ چوگان بالا، تنگ چوگان پایین، تنگ چوگان وسطا.
کوه شاپور مشرف بر روستای تنگ چوگان وسطا است، اما راه اصلی برای رسیدن به غار از تنگه چوگان علیا (روستای کشکولی) می‌گذرد.

تنگ چوگان در دل خود گنجینه‌ای بی‌نظیر از آثار و حجاری‌های دوره ساسانیان را جای داده و به همراه طاق بستان در کرمانشاه و نقش رستم و نقش رجب در نزدیکی تخت جمشید یکی از محوطه های تاریخی با ارزش آن دوره به شمار می آید.

این دره علاوه بر ۶ نقش برجسته مربوط به شاپور اول و بهرام اول و دوم، مجسمه عظیمی از شاپور اول به ارتفاع 6 متر را در غار شاپور، که در ارتفاعی نزدیک به ۸۰۰ متر از بستر رودخانه قرار دارد در خود جای داده است.

نقش برجسته های این تنگه نسبت به سایر نقوش دوره ساسانی بزرگتر و شلوغ‌تر می‌باشند به گونه‌ای که 3 تا از این نقش برجسته ها بیش از ۳۰ متر مربع مساحت داشته و در هر کدام نقش پیکر بیش از ۳۰ نفر تراشیده شده است که تنها نقش برجسته صحنه شکار خسرو پرویز در طاق بستان کرمانشاه با آنها قابل قیاس است.

در این تنگه ۶ نقش برجسته کنده شده که تقریبا همگی نزدیک به ورودی آن و در فاصله‌ای کمتر از ۵۰۰ متر از شهر باستانی بیشابور قرار دارند. اگر از سمت بیشابور به این تنگه وارد شوید ۴ عدد از این نقش برجسته‌ها در شمال و سمت چپ و دو تای دیگر در جنوب و سمت راست قرار دارند.

اولین نقش برجسته که بزرگترین و شلوغ ترین نقش برجسته در بین دیگران است نقشی مربوط به جشن پیروزی شاپور اول بر امپراطوری روم است.

شاپور در طی دوران ۳۰ ساله فرمانروایی بر ایران (از ۲۴۱ تا ۲۷۱ میلادی) دو بار با امپراطوری روم وارد جنگ شد. در پایان اولین نبرد، گردیانوس، امپراتور روم در اثر شورش فرمانده گارد خود، فیلیپ معروف به عرب، کشته شد و فیلیپ برای استقرار پایه‌های حکومت خود به سرعت پیشنهاد صلحی به همراه قبول پرداخت غرامت و واگذاری ارمنستان به ایران را مطرح نمود (۲۴۴ میلادی).

سالها بعد با به قدرت رسیدن والریانوس در روم، او برای جبران شکستهای قبلی مجددا به ایران حمله کرد که این بار هم به دنبال شکست ارتش روم، والریانوس به همراه ۷۰ هزار نفر از صاحب منصبان و لشکریانش به اسارت شاپور درآمدند (۲۶۰ میلادی).

در ایران نیز شاپور در مراسمی که در پایتخت ایران، شهر تیسفون برگزار کرد در حضور والریانوس و ژنرال‌هایش ایران را خورشید گیتی تاب و تنها ابر قدرت دنیا خواند و دستور داد تا نقش این پیروزی را در محل‌های متعددی بر کوه حک نمایند. معروف ترین این نقش برجسته‌ها در نقش رستم و بزرگترین و باشکوه ترین‌هایشان در تنگ چوگان قرار دارند.

در اولین نقش برجسته شاپور اول در مرکز نقش و سوار بر اسب به تصویر کشیده شده است. جنازه گردیانوس در زیر پاهای اسب شاپور افتاده و دستان والریان به نشانه اسارت در دست شاپور قرار دارد. فیلیپ نیز در جلوی اسب شاپور زانو زده و تقاضای صلح دارد. افسران و نظامیان ایرانی در ۵ ردیف سوار بر اسب در پشت سر شاپور قرار دارند و سربازان و صاحب‌منصبان رومی نیز در ۵ ردیف در جلوی شاپور در حال حمل هدایا و پیشکش‌هایی برای او دیده می‌شوند.

در این نقش برجسته ۱۱۵ پیکر دیده می‌شود که از این نظر رکورددار نقش برجسته های ایرانی به شمار می‌آید.

دومین نقش برجسته مربوط به پیروزی بهرام دوم بر اعراب بیابانگرد می‌باشد. در این نقش برجسته بهرام سوار بر اسب در سمت چپ نقش قرار داشته و اعراب در حال راهنمایی توسط سرداران ایرانی به منظور پیشکش اسب و شتر در مقابل او دیده می‌شوند.

سومین نقش برجسته که کامل ترین و زیباترین نقش برجسته زمان ساسانی به شمار می‌آید مراسم دریافت فر ایزدی (حلقه شهریاری) توسط بهرام اول از اهورامزدا را به تصویر کشیده است.

حکاکی این نقش برجسته بسیار هنرمندانه بوده و چین و چروک ها و حرکت لباس و …، همگی بسیار زیبا نشان داده شده اند. همه چیز در این نقش به شکل حیرت انگیزی تناسب دارد. حتی جزییات فیزیکی اسب و رگ‌های روی پای اسب نیز مشخص شده است.

نقش برجسته چهارم صحنه پیروزی بهرام دوم (شاپور دوم- ذوالاکتاف) بر یاغیان را به تصویر کشیده است. در این نقش پادشاه در مرکز نقش نشسته بر تخت و به صورت روبرو به تصویر کشیده شده است در حالیکه در سمت راست او سربازان و سرداران ایرانی به احترام ایستاده و اسرا و یاغیان در سمت چپ توسط سربازان ساسانی به حضور شاه آورده می‌شوند.

نقش برجسته پنجم که در سمت راست تنگه واقع شده و سالم ترین نقش برجسته در میان نقوش 6 گانه است نیز به پیروزی شاپور بر دولت روم اختصاص دارد.

ششمین و آخرین نقش برجسته که آنهم در سمت راست تنگه و دقیقا در کنار جاده واقع شده است متاسفانه بیشترین آسیب را در طی زمان دیده و قسمت‌های بالای آن تقریبا از بین رفته است.

در این نقش برجسته مراسم دریافت فر ایزدی (حلقه شهریاری) توسط شاپور اول از اهورامزدا و همچنین پیروزی وی در جنگ با رومیان به تصویر کشیده شده است.

در این نقش، زیر سم اسب مظهر اهورامزدا، اهریمن و زیر پای اسب شاپور، گردیانوس، امپراطور کشته شده، لگدمال می‌شوند. فیلیپ نیز طبق معمول جلوی اسب شاه زانو زده و تقاضای صلح و بخشش دارد.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415